ในปัจจุบันการขนส่งทางอากาศนับเป็นปัจจัยที่สำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจและสังคม โดยระบบห้วงอากาศและการเดินอากาศ (Airspace and Air Navigation) ถือเป็นโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญซึ่งเปรียบได้กับถนนหนทางสำหรับการรองรับการขนส่งทางอากาศของประเทศ จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องมีการกำหนดแนวทางการพัฒนาขีดความสามารถของระบบห้วงอากาศและการเดินอากาศของประเทศให้สามารถรองรับกับปริมาณจราจรทางอากาศที่เพิ่มสูงขึ้น เพื่อทำให้การขนส่งอากาศของประเทศเกิดความปลอดภัย มีประสิทธิภาพ และมีทิศทางในการพัฒนาที่ชัดเจน
เป็นการเพิ่มศักยภาพในการเป็นศูนย์กลางด้านการคมนาคมของภูมิภาคในอนาคต
กพท. ในฐานะเลขานุการคณะกรรมการการบินพลเรือนได้นำเสนอผ่าน กบร. เพื่อยื่นเรื่องเสนอต่อรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม (รวค.) ในฐานะประธานคณะกรรมการการบินพลเรือนได้พิจารณาอนุมัติและลงนามในคำปรารภนโยบายห้วงอากาศแห่งชาติเรียบร้อยแล้ว เมื่อวันที่ 19 ก.ค. 2561 โดยนโยบายห้วงอากาศแห่งชาติ เป็นกลไกในการขับเคลื่อนเชิงนโยบายด้านการบริหารห้วงอากาศ การเพิ่มขีดความสามารถในการรองรับระบบการบินของประเทศ และการปรับปรุง/พัฒนาระบบห้วงอากาศและการเดินอากาศ (Airspace and Air Navigation) ของประเทศไทยให้ทันสมัยตามแนวทางพัฒนาสากล ซึ่งส่งผลให้ต้องมีการจัดทำแนวทาง ในการนำนโยบายไปสู่การปฏิบัติเพื่อให้ผู้มีส่วนได้เสีย (Stakeholders) ในกิจการการบินสามารถนำไปปรับปรุงและพัฒนา
ระบบห้วงอากาศและการเดินอากาศของตนเพื่อให้ความก้าวหน้าของประเทศเป็นไปในทิศทางเดียวกัน
คณะอนุกรรมการบริหารจัดการห้วงอากาศ ซึ่งมี ผอ.กพท. และเสนาธิการทหารอากาศเป็นประธานคณะ มีหน้าที่ในการดำเนินการตามนโยบายห้วงอากาศ จึงได้จัดทำแผนแม่บท
ห้วงอากาศและการเดินอากาศแห่งชาติ (National Airspace and Air Navigation Masterplan) เพื่อกำหนดกรอบแนวทางการพัฒนาระบบห้วงอากาศและการเดินอากาศของประเทศที่ชัดเจน
เพื่อให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในกิจการการบิน (Stakeholders) สามารถบูรณาการในการวางแผนและดำเนินงานให้เป็นไปในทิศทางเดียวกันได้อย่างต่อเนื่อง
อย่างไรก็ตาม จากผลกระทบอย่างรุนแรงของสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรน่า 2019 ที่มีต่ออุตสาหกรรมการบินทั่วโลก ธุรกิจด้านการบินต่าง ๆ ได้รับผลกระทบอย่างหนัก โดยเฉพาะสายการบินที่ต้องปรับลดต้นทุนการดำเนินงานเพื่อให้สามารถประคับประครองธุรกิจต่อไปให้ได้ ซึ่งจากสถานการณ์ดังกล่าว จึงมีความจำเป็นที่จะต้องทบทวนแผนแม่บท
ห้วงอากาศฯ เพื่อกำหนดกรอบแนวทางการพัฒนาระบบห้วงอากาศและการเดินอากาศให้ครอบคลุมระยะฟื้นฟูในช่วงระหว่างรอการฟื้นตัวของปริมาณจราจรทางอากาศ (เทียบเท่าปี 2562)
ในการนี้ คณะอนุกรรมการบริหารจัดการห้วงอากาศได้จัดทำร่างแผนแม่บทห้วงอากาศและการเดินอากาศแห่งชาติ พ.ศ. 2565 – 2583 ซึ่งได้มีการทบทวนยุทธศาสตร์และค่าเป้าหมายใหม่ในช่วงระหว่างรอการฟื้นตัวของปริมาณจราจรทางอากาศ โดยจัดลำดับความสำคัญตามความจำเป็นเพื่อรักษาความต่อเนื่องในการเดินอากาศของประเทศให้เหมาะสมกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไป ส่งผลให้ระบบห้วงอากาศและการเดินอากาศของประเทศมีศักยภาพในการเตรียมรองรับการเติบโตภายหลังการฟื้นตัวของปริมาณจราจรทางอากาศ ตอบสนองภารกิจความมั่นคง
และเสริมสร้างขีดความสามารถทางเศรษฐกิจของประเทศได้ทั้งในปัจจุบันและอนาคต
ร่างแผนแม่บทห้วงอากาศและการเดินอากาศแห่งชาติ พ.ศ. 2565 – 2583 มีวิสัยทัศน์ พันธกิจ เป้าหมาย และยุทธศาสตร์ ดังนี้
วิสัยทัศน์ “ระบบห้วงอากาศและการเดินอากาศของประเทศ ปลอดภัย มีประสิทธิภาพ และมั่นคง”
พันธกิจ พัฒนาระบบห้วงอากาศและการเดินอากาศของประเทศให้มีความปลอดภัย มั่นคง สามารถรองรับการเจริญเติบโตของปริมาณจราจรทางอากาศ และสอดคล้องกับแนวทางการพัฒนาระดับภูมิภาคและสากล
เป้าหมาย
1. ระบบห้วงอากาศและการเดินอากาศของประเทศสามารถรองรับปริมาณเที่ยวบินที่เพิ่มขึ้นได้อย่างปลอดภัย
2. เพิ่มประสิทธิภาพการใช้งานห้วงอากาศและระบบการเดินอากาศ
3. ตอบสนองความต้องการใช้ห้วงอากาศทั้งด้านพลเรือนและภารกิจด้านความมั่นคง
โดยจะมียุทธศาสตร์ 4 ระยะ ได้แก่
1. ยุทธศาสตร์ระยะฟื้นฟู : ระยะเวลา 4 ปี พ.ศ. 2565 – 2568
2. ยุทธศาสตร์ระยะสั้น : ระยะเวลา 3 ปี พ.ศ. 2569 – 2571
3. ยุทธศาสตร์ระยะกลาง : ระยะเวลา 6 ปี พ.ศ. 2572 – 2577
4. ยุทธศาสตร์ระยะยาว : ระยะเวลา 6 ปี พ.ศ. 2578 – 2583
ในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ข้างต้นจำเป็นที่จะต้องอาศัยความร่วมมือจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในทุกภาคส่วน โดยมีการแต่งตั้งคณะทำงานด้านเทคนิค (Technical Working Groups) จำนวน 6 คณะ ซึ่งมีผู้แทนจากหน่วยงานจากด้านทหารและพลเรือน จำนวน 27 หน่วยงาน เพื่อร่วมจัดทำแผนงานโครงการ (Strategic Initiative Implementation Plan) ครอบคลุมการดำเนินงานที่สำคัญอย่างน้อย ดังต่อไปนี้
1. การจัดรูปแบบและจัดการห้วงอากาศ (Airspace Organization and Management)
2. การจัดการจราจรทางอากาศ (Air Traffic Management)
3. ระบบการสื่อสาร ระบบช่วยการเดินอากาศ และระบบติดตามอากาศยาน (Communication, Navigation and Surveillance)
4. การจัดการข้อมูล (Information Management)
5. ท่าอากาศยาน (Aerodrome)
6. บริการอุตุนิยมวิทยาการบิน (Aeronautical Meteorological Service)
นอกจากนี้ ยังมีคณะทำงานประสานงานและติดตามการดำเนินงานตามแผนแม่บทห้วงอากาศฯ (Coordination and Monitoring Working Group – CM) คอยประสานงานกับ
คณะทำงานเทคนิคแต่ละด้านเพื่อบูรณาการแผนการดำเนินงานและติดตามการดำเนินงานแต่ละด้านให้เป็นไปอย่างสอดคล้องและเหมาะสมกับสถานการณ์ที่เปลี่ยนแปลงไป
ปัจจุบันนี้ ร่างแผนแม่บทห้วงอากาศและการเดินอากาศแห่งชาติ พ.ศ. 2565 – 2583 อยู่ระหว่างรอลงนามโดยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม ในฐานะประธานคณะกรรมการ
การบินพลเรือนเพื่อประกาศใช้ต่อไปสามารถเข้าถึงข้อมูลเผยแพร่และความคืบหน้าการดำเนินการอื่น ๆ เพิ่มเติมได้ที่ https://www.caat.or.th/nanp/